Geschiedenis van Egypte

Wie aan Egypte denkt, komt natuurlijk al snel uit bij piramides en sfinxen. Het land van de farao’s is voor vele een fascinerend onderwerp vol spanning en mystiek. Maar Egypte hield natuurlijk niet op te bestaan na de farao’s. Het land heeft een woelige geschiedenis achter zich waarvan je de sporen overal in Egypte nog tegenkomt.



Prehistorie

Egypte is een van de oudste beschavingen van de wereld. Omstreeks 10.000 v.Chr. trekken er volkeren vanuit Noord-Afrika naar het gebied rondom de Nijl. Door de klimaatverandering en het einde van de ijstijd warmt de aarde langzaam op en verandert het groene Noord-Afrika langzaam in een woestijn. De rivier de Nijl levert een constante aanvoer van zoet water en is dus uitermate geschikt als vestigingsplaats voor deze eerste landbouwers. De jaarlijkse overstromingen van de Nijl zorgden voor een laag slib die achterbleef op de akkers. Deze rivierslib is erg vruchtbaar en zorgt ervoor dat er meer dan voldoende voedsel is voor de bevolking. De hoge opbrengsten in de landbouw zorgen ervoor dat niet iedereen boer hoeft te zijn en er ontstaan ambachten. Langzaam groeien enkele kleine dorpjes zelfs uit tot echte steden. Egypte is één van de eerste plaatsen waar de mensen zich permanent vestigden in plaats van rond te trekken.

Oudheid

Rond ongeveer 3000 v. Chr. wordt Egypte een koninkrijk. Het complexe bestuur was in handen van de Farao en zijn ambtenaren. Om alles goed te kunnen administreren werd het hiërogliefenschrift uitgevonden. Een beeldschrift met in eerste instantie voor ieder woord een teken. Later werd het ingewikkelder met beelden voor klanken en veel later zelfs ook een beeld voor iedere letter. De Farao van Egypte regeerde over het Beneden- en het Bovenrijk van Egypte. Zijn dubbele kroon was hier een symbool van. Vanaf 2600 laten farao’s zich begraven in piramides. Farao Djoser was de eerste farao die een piramide liet bouwen. De Egyptenaren geloofden in meerdere goden en een leven na de dood. Dit was de reden dat de Egyptenaren zich na hun dood lieten mummificeren. Een proces dat nog steeds tot de verbeelding spreekt. Dit leven na de dood zorgde er ook voor dat de Farao’s in hun piramides en rots graven vaak werden begraven met veel geschenken en kostbaarheden. De meeste grote monumenten in Egypte stammen uit deze tijd in de Egyptische geschiedenis.

Vanaf de zesde eeuw krijgt Egypte te maken met diverse invallen van vijandige stammen. De Assyriërs heersen een tijd lang over Egypte. Het land is na deze periode deel van het Perzische rijk. In 332 verovert Alexander de Grote Egypte. De stad Alexandrië werd gesticht door Alexander de Grote en werd één van de belangrijkste steden in de oudheid. De bibliotheek van Alexandrië stond overal bekend om zijn grote collectie boekrollen. De Griekse cultuur werd de norm voor de rijke bovenklasse en verspreidde zich zo over Egypte en de rest van de nabije wereld.

Na de dood van Alexander wordt Ptolemaeus aangesteld als gouverneur van Egypte. Hij vestigde echter snel zijn eigen macht en eigende zich weer de naam farao toe. De beroemde Cleopatra was de laatste van deze dynastie die heerste over Egypte. In 49 v.Chr. was ze, geholpen door Julius Ceasar, aan de macht gekomen ten nadele van haar oudere broer. Cleopatra had een verhouding met Julius Ceasar. Na zijn dood schaarde ze zich aan de zijde van Marcus Antonius tijdens de strijd om de macht. Antonius werd echter verslagen en Cleopatra gevangen gezet. Hier pleegde ze zelfmoord door zich te laten bijten door een vergiftigde slang.

Egypte werd nu onderdeel van het Romeinse rijk. Het land ging zwaar gebukt onder de Romeinse heerschappij. De rijke graanoogst die de Nijl ieder jaar schonk, werd nu gebruikt om de voorraadschuren van Rome te vullen. Egyptische beelden werden verscheept naar Rome om straten, pleinen en paleizen te versieren. Hoewel er regelmatig opstanden uitbraken wisten de Romeinen deze steeds weer met geweld te beteugelen. In deze tijd ontstaat in Egypte ook de Koptische kerk. Deze orthodox christelijke stroming werd door de christelijke keizers verboden en vervolgd.

Het Byzantijnse rijk en de Islam

Na de val van het Romeinse rijk bleef het oostelijke deel overeind. Dit werd het Byzantijnse rijk. Egypte was hier een onderdeel van. De Koptische kerk bleef een pijnpunt in de relatie tussen de Byzantijnen en de Egyptenaren. Lang bleef Egypte echter niet horen tot het Byzantijnse rijk. Rond 640 werd het land veroverd door de Arabieren. Hoewel de Arabieren in eerste instantie tolerant waren ten op zichtte van de Koptische kerk bekeren veel christenen zich tot de Islam. De Islam is vanaf dat moment de belangrijkste godsdienst in Egypte.
Diverse Islamitische machthebbers heersen vanaf dat moment over Egypte. Tijdens het bewind van de beroemde Saladin wordt Egypte verschillende malen aangevallen door kruisvaarders. Het land ontwikkeld zich tot een belangrijk centrum van de Islamitische kunst.

Ottomaanse rijk

Vanaf 1299 wordt het Ottomaans keizerrijk steeds machtiger. Egypte wordt door hen veroverd in 1517. Door de opbloei van Constantinopel verliest Caïro zijn belangrijke positie. Door uitbuiting van Ottomaanse gouverneurs verarmde Egypte. In 1789 werd het kort bezet door de Franse generaal Napoleon. Dit was echter van korte duur. Na enkele jaren werd Napoleons vloot in de pan gehakt door de Britten. Het Ottomaanse rijk verloor steeds meer macht en Engeland was een belangrijke koloniale macht aan het worden in Afrika. Egypte werd gezien als een belangrijk knooppunt. Plannen waren er om een kanaal te graven van de Middellandse zee naar de Rode zee. Dit was vooral voor de Britten, maar ook voor de Fransen, economisch gezien erg gunstig. De Britten hadden er dus belang bij het Suez kanaal onder controle te houden.

Koloniale periode

Omdat de Britten vonden dat de staatschuld van de Egyptische regering te hoog op liep bezette de Britten in 1882 het land. Het Suezkanaal was van groot belang voor de aanvoer van goederen richting de kroonkolonie India en moest dus goed beschermd worden. De Britten regeerde over Egypte met ijzeren hand. Ook werd er vooral gezorgd voor het moederland en kwam Egypte op de tweede plaats. Dit zorgde al snel voor de opkomst van een nationalistische beweging die streefden naar een meer democratisch bestuur. Deze beweging greep terug op de tijd van de Farao’s, waar zowel moslims als Christenen trots aan ontleenden. In 1914 werd hier deels aan tegemoet gekomen door het instellen van een wetgevende vergadering die democratisch gekozen werd. Het uitbreken van de Eerste wereldoorlog zorgde echter weer direct voor het intrekken van dit besluit. Egypte werd de basis voor de strijd aan het front met het Ottomaans keizerrijk.

Onafhankelijkheid

Bij het ten einde lopen van de Eerste Wereldoorlog wilden de Egyptenaren graag ook een aandeel in de vredesbesprekingen. De Engelsen hielden dit echter ferm af wat leidde tot het oprichten van de Wafd-partij. De leiders van de partij werden al snel gevangengenomen en rellen braken uit door heel het land. Een onderzoekscommissie moest een nieuwe vorm vinden voor de Engelse overheersing, maar adviseerde uiteindelijk voor het zelfstandig worden van Egypte. In 1922 werd Egypte weer, na lange tijd, een zelfstandig land. De Britten bemoeiden zich echter nog lange tijd met het bestuur. Ook in de Tweede Wereldoorlog werden Britse troepen in Egypte gelegerd.

Moslimsbroeders en Israel

Het genootschap van de Moslimbroeders werd in 1928 opgericht uit onvrede met de westerse inmenging en overheersing van Egypte. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg deze beweging steeds meer aanhangers. Nadat in 1948 de staat Israël werd uitgeroepen werd dit gezien als een directe zionistische bedreiging voor Egypte. Egypte verklaarde de oorlog aan Israël. De Moslimbroeders vochten mee als vrijwilligers in het leger. Hoewel delen van de Gaza werden veroverd verliep de oorlog verder problematisch voor Egypte. In 1952 liep een protestmars tegen de aanwezigheid van Britse troepen uit de hand. De Britten nog steeds het Suezkanaal en er ontstonden rellen. De Egyptische regering riep studenten, arbeiders en Moslimbroeders op om de troepen aan te vallen.

Democratie en dictators

In 1952 wordt er een staatsgreep gepleegd door een groep officieren van het leger. Hoewel er een democratische regering wordt gevestigd blijven de officieren op de achtergrond decreten uitvaren tegen de regering. Nasser komt als meest dominante officier naar voren en grijpt uiteindelijk de macht. De spanningen tussen Israël en Egypte enerzijds en Frankrijk en Engeland over Suezkanaal anderzijds blijven. In 1956 komt het weer tot een militair treffen. Dit keer echter pleit de V.S. voor de Egyptische zaak en delven Frankrijk, Engeland en Israël het onderspit. Na de dood van Nasser neemt Vicepresident Saddat het stokje over. Ook hij valt in 1976 samen met Syrië Israël aan. In Camp David word een grote vredesbespreking gehouden waarbij, met hulp van de V.S., de president van Israël en Egypte onderhandelen voor verregaande vrede in het Midden-Oosten. Het zorgt in ieder geval een aantal jaar voor rust. In 1981 wordt Saddat vermoord en grijpt Moebarrak de macht. Hij word verkozen tot president in een verkiezing zonder tegen kandidaat.

De Arabische lente

Na onlusten in Tunesië en Syrië begonnen er in 2011 in Egypte ook protesten te komen tegen het autocratische bewind van Moebarrak. Er vinden grote demonstraties plaats waarbij het aftreden van Moebarrak wordt geëist. Men wil democratische verkiezingen. Deze volgen in november. Mohamed Morsi wordt verkozen tot president. Economisch herstel blijft uit. Er ontstaan spanningen tussen de verschillende religies in Egypte. Morsi geeft zichzelf, om het land te beschermen tegen de chaos, onbeperkte macht. Dit had hij beter niet kunnen doen. Egypte heeft wederom te maken met massaprotesten. Zo’n 14 miljoen mensen gaan de straat op en eisen het vertrek van de president. In 2013 plegen opnieuw militairen een staatsgreep. Dit leidt echter wel weer tot democratische verkiezingen.